મેક ઇન ઇન્ડિયા C295 એરક્રાફ્ટનું ઉત્પાદન શરૂ થશે 2026થી, TATA બનાવશે વડોદરાની ફેક્ટરીમાં
એરક્રાફ્ટ ઉત્પાદક એરબસના વરિષ્ઠ અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર, નવેમ્બર 2024 સુધીમાં ગુજરાતના વડોદરામાં સંપૂર્ણ રીતે કાર્યરત ફેક્ટરી સ્થાપવામાં આવશે, જ્યાંથી 2026 ના અંત સુધીમાં ભારતમાં નિર્મિત C295 લશ્કરી પરિવહન વિમાનનું ઉત્પાદન શરૂ થશે. ધ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસના અહેવાલ મુજબ, વડોદરાની સુવિધા (ફેક્ટરી) સ્પેનના સેવિલેમાં આવેલી 1.2 મિલિયન ચોરસ મીટરની વિશાળ એરબસ ફેક્ટરી જેવી જ હશે. આ વિમાન ભારતના પ્રથમ 'મેક ઇન ઇન્ડિયા' એરોસ્પેસ પ્રોગ્રામ હેઠળ ખાનગી ક્ષેત્રમાં બનાવવામાં આવશે.
લાંબા સમયથી, ભારતમાં લશ્કરી વિમાનોના ઉત્પાદન પર જાહેર ક્ષેત્રની ભારતીય એરોસ્પેસ અને સંરક્ષણ કંપની, હિન્દુસ્તાન એરોનોટિક્સ લિમિટેડ (HAL) નો ઈજારો છે. સપ્ટેમ્બર 2021માં, ભારતે રૂ. 21,935 કરોડના ખર્ચે IAFના વૃદ્ધ અવરો કાફલાને બદલવા માટે 56 એરબસ C295 એરક્રાફ્ટના સંપાદનની ઔપચારિકતા કરી. ડીલ હેઠળ, એરબસ સેવિલેમાં તેની અંતિમ એસેમ્બલી લાઇનથી 'ફ્લાય-અવે' સ્થિતિમાં ભારતીય વાયુસેનાને પ્રથમ 16 એરક્રાફ્ટ સોંપશે. જ્યારે બાકીના 40 એરક્રાફ્ટ ટાટા એડવાન્સ્ડ સિસ્ટમ્સ લિમિટેડ (TASL) દ્વારા તેની વડોદરા ફેક્ટરીમાં ઔદ્યોગિક પ્રોજેક્ટના ભાગ રૂપે ભારતમાં ઉત્પાદન અને એસેમ્બલ કરવામાં આવશે. આ TASL અને એરબસ વચ્ચેનો કરાર છે.
હવે એરબસની ભારતમાં પણ અંતિમ એસેમ્બલી લાઇન હશે
હાલમાં, C295 એરક્રાફ્ટ માટેની એકમાત્ર અંતિમ એસેમ્બલી લાઇન સેવિલેમાં સ્થિત છે - તે એરબસ A400 એરક્રાફ્ટનું પણ ઉત્પાદન કરે છે. તે પ્રથમ વખત છે કે એરબસ અન્ય દેશમાં સંપૂર્ણ ઉત્પાદન પ્રણાલી ધરાવશે, જેને ભારતમાં C295 પ્રોગ્રામના વડા જ્યોર્જ ટેમેરિટે તેને પૂર્ણ કરવા માટે જરૂરી વિવિધ સમયરેખાઓ અને સપ્લાય ચેઇન અવરોધોને જોતાં 'અભૂતપૂર્વ' તરીકે વર્ણવ્યું હતું. તેમણે કહ્યું, 'આ પહેલીવાર છે જ્યારે એરબસ સ્પેનની બહાર સંપૂર્ણ ઉત્પાદન સિસ્ટમ બનાવી રહી છે. કેટલાક અન્ય દેશોમાં અંતિમ એસેમ્બલી લાઇન અથવા પ્રી-ફાઇનલ એસેમ્બલી લાઇન હોય છે, પરંતુ તેમની પાસે સંપૂર્ણ ઉત્પાદન પ્રણાલી નથી.
સપ્ટેમ્બરમાં ભારતને ડિલિવરી કરાયેલા પ્રથમ C295 એરક્રાફ્ટે મે મહિનામાં તેની પ્રથમ ઉડાન ભરી હતી, જ્યારે બીજુ એરક્રાફ્ટ આવતા વર્ષે મે મહિનામાં ભારતીય વાયુસેનાને સોંપવા માટે અહીં રાખવામાં આવી રહ્યું છે, ત્યારબાદ 2025 સુધી એરબસ દ્વારા દર મહિને એક એરક્રાફ્ટની સુનિશ્ચિત ડિલિવરી કરવામાં આવશે. ભારતમાં વડોદરાની ફેક્ટરીમાં 40 એરક્રાફ્ટની ડિલિવરી ભારતીય વાયુસેનાને 2026 થી 2031 વચ્ચે આપવામાં આવનાર છે. અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે અંતિમ એસેમ્બલી લાઇન જે વડોદરામાં આવશે-જેમાં દર વર્ષે 12 એરક્રાફ્ટ બનાવવાની ક્ષમતા હશે-તેનું સંચાલન ટાટા એડવાન્સ સિસ્ટમ્સ દ્વારા કરવામાં આવશે, અને સ્પેનમાં એરબસની અંતિમ એસેમ્બલી લાઇન જેવા જ ધોરણો હશે.
IAF પાઇલોટ્સ અને જાળવણી ટીમને સેવિલેમાં તાલીમ આપવામાં આવી
અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે IAFના 6 પાઇલોટ્સ પહેલેથી જ તાલીમ મેળવી ચૂક્યા છે અને IAFના 20 મેઇન્ટેનન્સ ક્રૂની બેચને હાલમાં સેવિલેની એરબસ સુવિધામાં તાલીમ આપવામાં આવી રહી છે. આવતા વર્ષે, ભારતીય વાયુસેનાના કર્મચારીઓની વધુ 3 બેચને અહીં તાલીમ આપવામાં આવનાર છે. ગયા વર્ષે, TASL એ એરક્રાફ્ટના મુખ્ય એરફ્રેમ ઘટકો પૂંછડી અને શરીરના ઉત્પાદન માટે હૈદરાબાદમાં એક ફેક્ટરી સ્થાપી હતી. આ ફેક્ટરીમાં નિર્માણ કાર્ય આગામી સપ્તાહથી વેગ પકડશે. હૈદરાબાદ ફેસિલિટી પર બનેલા એરક્રાફ્ટના મોટા ભાગને આવતા વર્ષે વડોદરા ફેસિલિટીમાં ખસેડવામાં આવશે, અને અન્ય વૈશ્વિક એરબસ કંપનીઓ પાસેથી મેળવેલ એન્જિન અને એવિઓનિક્સ સહિતના અન્ય મહત્વપૂર્ણ ઘટકો સાથે એસેમ્બલ કરવામાં આવશે. ત્યારબાદ એરક્રાફ્ટનું પરીક્ષણ કરવામાં આવશે અને ડિલિવરી માટે તૈયાર કરવામાં આવશે.
આ ડીલનું 32મું C295 એરક્રાફ્ટ સંપૂર્ણપણે ભારતમાં જ બનાવવામાં આવશે.
અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે એન્જિન અને એવિઓનિક્સ જેવા મુખ્ય ઘટકો સિવાય - જે પ્રેટ એન્ડ વ્હીટની, કોલિન્સ એરોસ્પેસ પાસેથી પ્રાપ્ત થયા છે - મોટાભાગના અન્ય ઘટકો પર ઉત્પાદન તકનીક એરબસ દ્વારા TASL ને ટ્રાન્સફર કરવામાં આવશે. જેથી આગામી કેટલાક વર્ષોમાં ભારતમાં બનતા 95 ટકા એરક્રાફ્ટનું ઉત્પાદન થઈ શકે. ટેમેરિટે જણાવ્યું હતું કે મધ્યમ પરિવહન એરક્રાફ્ટની એરફ્રેમમાં 14,000 કરતાં વધુ ભાગો અને ઘટકોનો સમાવેશ થશે અને લગભગ 3,500 ભાગોનું ટાટા દ્વારા દર વર્ષે ક્રમશઃ ઔદ્યોગિકીકરણ કરવામાં આવશે, જે ભારતીય સપ્લાય ચેઇનની સ્વદેશીકરણના ઘોષિત સ્તર સુધી પહોંચવાની ક્ષમતા પર આધાર રાખે છે. અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે એવી અપેક્ષા છે કે 32મું એરક્રાફ્ટ, જે 2029 ના પ્રથમ ક્વાર્ટરમાં ડિલિવરી માટે નિર્ધારિત છે, તે લગભગ સંપૂર્ણ રીતે ભારતમાં નિર્મિત C295 હશે.